فهرست مطالب
انقلاب فرهنگی در سال 1966 توسط رهبر کمونیست مائو تسه تونگ در چین به راه افتاد تا هدف خود مبنی بر اقتدار خود بر دولت چین را تثبیت کند.
به گزارش ره آورد نیوز، در اوت 1966، مائو تسه تونگ در پلنوم کمیته مرکزی کمونیست خواهان آغاز یک انقلاب فرهنگی شد. او خواستار ایجاد سپاه “گارد سرخ” برای مجازات مقامات حزبی و سایر افرادی شد که تمایلات بورژوایی نشان می دهند. مائو احتمالاً انگیزه داشت تا پس از شکست غم‌انگیز سیاست‌های جهش بزرگ به جلو، برای خلاصی حزب کمونیست چین از شر مخالفان خود، به اصطلاح انقلاب فرهنگی پرولتری بزرگ را فراخواند. مائو می دانست که رهبران حزب دیگر قصد دارند او را به حاشیه برانند، بنابراین مستقیماً از هوادارانش درخواست کرد تا در یک انقلاب فرهنگی به او بپیوندند. او همچنین معتقد بود که انقلاب کمونیستی باید یک روند مستمر باشد تا ایده‌های سرمایه‌داری را از بین ببرد.
فراخوان مائو توسط دانش آموزان پاسخ مثبت داده شد، برخی از آنها در دوران ابتدایی تحصیل می کردند که خود را در اولین گروه های گارد سرخ سازماندهی کردند. بعداً کارگران و سربازان به آنها پیوستند. اولین اهداف گارد سرخ شامل معابد، کلیساها و مساجد بودایی بود که با خاک یکسان یا به کاربردهای دیگر تبدیل شدند. متون مقدس و همچنین نوشته های کنفوسیوس، همراه با مجسمه های مذهبی و دیگر آثار هنری سوزانده شدند.
در این بین هر شیء مرتبط با گذشته چین قبل از انقلاب در معرض نابودی بود.
جالب است بدانید، لین بیائو وزیر دفاع جمهوری خلق چین برای تشویق کیش شخصیتی مائو که در مرحله اول انقلاب فرهنگی در اطراف وی شکل گرفته بود، کتابی با نام “کتاب قرمز کوچک” نقل قول‌های مائو تسه تونگ به چاپ رساند و انی کتاب توسط میلیون ها نفر در سراسر چین منتشر و توزیع شد.
شروع انقلاب فرهنگی در چین
در دهه 1960 میلادی مصادف با دهه‌ی چهل شمسی، رهبر حزب کمونیست چین، مائو تسه تونگ احساس کرد که رهبری حزب کنونی در چین، مانند اتحاد جماهیر شوروی، بیش از حد با تأکید بر تخصص و نه بر خلوص ایدئولوژیک در جهت رویزیونیستی یا تجدیدنظر طلبی حرکت می‌کند. در این بین موقعیت خود مائو در دولت پس از شکست “جهش بزرگ به جلو” او (1958-1960) و بحران اقتصادی پس از آن تضعیف شده بود. رئیس مائو تسه تونگ گروهی از رادیکال ها از جمله همسرش جیانگ چینگ و وزیر دفاع لین بیائو را گرد هم آورد تا به او کمک کنند تا به رهبری فعلی حزب حمله کند و اقتدار خود را دوباره تقویت نماید.
مائو به اصطلاح انقلاب فرهنگی (معروف به انقلاب بزرگ فرهنگی پرولتری) را در اوت 1966 در جلسه پلنوم کمیته مرکزی به راه انداخت. او مدارس کشور را تعطیل کرد و خواستار بسیج گسترده جوانان شد تا رهبران کنونی حزب را به خاطر پذیرش ارزش‌های بورژوایی و فقدان روحیه انقلابی سرکوب کند. در ماه‌های بعد، جنبش به سرعت تشدید شد زیرا دانشجویان گروه‌های شبه‌نظامی به نام گارد سرخ را تشکیل دادند و به افراد مسن و روشنفکر چین حمله کرده و آنها را مورد آزار و اذیت قرار دادند.
تقدس‌گرایی کیش شخصیتی مائو به سرعت در اطراف وی شکل گرفت، شبیه به آنچه برای ژوزف استالین وجود داشت. در انقلاب فرهنگی از مردم خواسته شد که خود را از شر “چهار نکته‌ی قدیمی” خلاص کنند: آداب و رسوم قدیمی، فرهنگ قدیمی، عادات قدیمی و ایده های قدیمی.
نقش لین بیائو در انقلاب فرهنگی
در مرحله اولیه انقلاب فرهنگی (1966-1968)، رئیس جمهور لیو شائوچی و دیگر رهبران کمونیست چین از قدرت کنار گذاشته شدند. (در سال 1969 لیو شائوچی براثر شکنجه در زندان درگذشت.) در حالی که جناح های مختلف جنبش گارد سرخ برای تسلط می جنگیدند، بسیاری از شهرهای چین تا سپتامبر 1967 به مرز هرج و مرج رسید؛ زمانی که مائو تسه تونگ از لین بیائو خواست که نیروهای ارتش را برای بازگرداندن نظم به آنجا بفرستد. ارتش به سرعت بسیاری از اعضای شهری گارد سرخ را به مناطق روستایی گسیل داشت. در میان هرج و مرج، اقتصاد چین به شدت سقوط کرد و تولید صنعتی برای سال 1968 12 درصد کمتر از سال 1966 بود.
گارد سرخ در شور و شوق خود شروع به آزار و اذیت افرادی کرد که «ضد انقلاب» یا «بورژوا» به نظر می رسیدند. گاردها به اصطلاح «جلسات مبارزه» را برگزار کردند که در آن افراد متهم به افکار سرمایه داری می‌شدند؛ بیشتر معلمان، راهبان و سایر افراد تحصیلکرده بودند که مورد هدف واقع شدند. این جلسات اغلب شامل خشونت فیزیکی بود و بسیاری از متهمان جان خود را از دست داده یا سال ها در اردوگاه های بازآموزی نگهداری شدند. بر اساس آخرین انقلاب مائو توسط رودریک مک فارکور و مایکل شوئنهالز، تقریباً 1800 نفر تنها در پکن در ماه اوت و سپتامبر 1966 کشته شدند.
در سال 1969، لین بیائو رسماً جانشین مائو شد. او خیلی زود به بهانه درگیری‌های مرزی با نیروهای اتحاد جماهیر شوروی به برقراری حکومت نظامی روی آورد. مائو که از قدرت‌گیری زودهنگام لین آشفته بود، با کمک جئو ئن لای، نخست‌وزیر چین، شروع به مانور دادن علیه او کرد و صفوف قدرت را در بالای دولت چین تقسیم کرد.
در سپتامبر 1971، لین در یک سانحه هوایی در مغولستان، ظاهراً هنگام تلاش برای فرار به اتحاد جماهیر شوروی جان باخت. اعضای فرماندهی عالی نظامی او متعاقباً پاکسازی شدند و جئو ئن لای کنترل بیشتری بر دولت را در دست گرفت. پایان وحشیانه زندگی لین باعث شد که بسیاری از شهروندان چینی در جریان انقلاب مائو احساس سرخوردگی کنند، انقلابی که به نظر می رسید به نفع مبارزات معمولی قدرت بود.
پایان انقلاب مائو تسه تونگ
جئو ئن لای با احیای سیستم آموزشی و بازگرداندن تعداد زیادی از مقامات سابق به قدرت، برای ایجاد ثبات در چین اقدام کرد. اما در سال 1972 مائو دچار سکته مغزی شد. در همان سال، جئو متوجه شد که سرطان دارد. این دو رهبر از دنگ شیائوپینگ (که در مرحله اول انقلاب فرهنگی پاکسازی شده بود) حمایت کردند، پیشرفتی که با مخالفت رادیکال‌تر جیانگ و متحدانش، که به باند چهار شهرت یافتند، روبه رو شد.
در سال‌های بعد، سیاست چین بین دو طرف درگیر متحول شد. رادیکال‌ها سرانجام در آوریل 1976، چند ماه پس از مرگ جئو ئو لای، مائو را متقاعد کردند که دنگ را از قدرت کنار بگذارد، اما پس از مرگ مائو در سپتامبر، یک ائتلاف مدنی، پلیسی و نظامی باند چهار نفر را از بین برد. دنگ شیائوپینگ در سال 1977 قدرت را دوباره به دست آورد و تا 20 سال آینده قدرت را در چین کمونیست حفظ کرد.
آثار انقلاب فرهنگی در چین
انقلاب فرهنگی در چین به رهبری مائو تسه تونگ آثا زیانباری در سال‌های آینده بر کشور چین گذاشت؛ حدود 1.5 میلیون نفر در جریان انقلاب فرهنگی کشته و میلیون ها نفر دیگر راهی زندان شدند؛ مصادره اموال، شکنجه یا تحقیر عمومی از رفتارهایی بود که در طی انقلاب فرهنگی به وفور یافت می‌شد.
تأثیرات کوتاه‌مدت انقلاب فرهنگی ممکن است عمدتاً در شهرهای چین احساس شود، اما تأثیرات بلندمدت آن بر کل کشور برای دهه‌های آینده تأثیر گذاشت. حمله گسترده مائو به حزب و سیستمی که او ایجاد کرده بود، در نهایت نتیجه ای بر خلاف آنچه او در نظر داشت، به بار آورد و باعث شد بسیاری از چینی ها به کلی اعتماد خود را به دولت چین از دست بدهند.
مطالب مرتبط…
پشت پرده تاسیس حزب کمونیست چین
میدان تیان آن من؛ صدها هزار نفر علیه دنگ شیائوپینگ در چین تظاهرات کردند
