فهرست مطالب
انقلاب مجارستان یک قیام ملی خودجوش بود که توسط تانک‌ها و سربازان اتحاد جماهیر شوروی در 4 نوامبر 1956 سرکوب شد.
در جریان انقلاب مجارستان، هزاران نفر کشته و زخمی شدند و نزدیک به یک چهارم جمعیت مجار کشور از کشور فرار کردند.
به گزارش ره آورد نیوز، اعتراضات در مجارستان در اکتبر 1956 آغاز شد، زمانی که هزاران معترض به خیابان‌ها آمدند و خواستار یک سیستم سیاسی دموکراتیک و آزاد شدن از قید و بند اتحاد جماهیر شوروی شده بودند.
مقامات حزب کمونیست، ایمره ناگی (ایمره نادی)، نخست وزیر سابق را که به دلیل انتقاد از سیاست‌های استالینیستی از حزب برکنار شده بود، به عنوان نخست وزیر جدید منصوب کردند. ناگی تلاش کرد تا صلح را بازگرداند و از شوروی خواست که نیروهای خود را از این کشور خارج کند. شوروی این کار را انجام داد، اما ناگی سپس با لغو حکومت تک حزبی تلاش کرد اعتراضات را به سمت انقلاب سوق دهد. او همچنین اعلام کرد که مجارستان در حال خروج از پیمان ورشو (معادل ناتو در بلوک شوروی) است.
جرقه‌های انقلاب مجارستان
چرا مردم مجارستان ناراضی بودند و برای دفاع از چه چیزی می‌جنگیدند؟
اگرچه غیرکمونیست‌ها در انتخابات 1945 پیروز شدند، اما در سال 1948 کمونیست‌ها با به دست گرفتن کنترل پلیس مخفی (AVH) و حذف مخالفان سیاسی خود، قدرت را به دست گرفتند. رهبر مجارستان، ماتیاش راکوشی، یک کمونیست تندرو بود که کاملاً گوش به فرمان مسکو بود.
مجارها آزادی بیان نداشتند
AVH یا پلیس مخفی مجارستان فضایی از ترس ایجاد کرد و هر کسی را که علیه آن صحبت می‌کرد دستگیر کرد
کمونیسم از همه بدتر بود
حتی چیزی به سادگی گوش دادن به موسیقی غربی می‌توانست منجر به دستگیری شود.
اقتصاد مجارستان با توجه به حضور گسترده‌ی سربازان اتحاد جماهیر شوروی عملاً هیچ گونه پیشرفتی را نمی‌توانست متصور باشد.
زبان روسی
با جایگزینی تابلوهای خیابانی مجارستانی با نسخه‌های روسی و تحمیل زبان روسی به عنوان زبان اصلی در مدارس، زبان روسی به زور بر مردم مجارستان تحمیل شده بود.
از سوی دیگر سیاست‌های خروشچف این گزاره را در ذهن القا می‌کرد که او نسبت به سلف خودش یعنی استالین کمتر دیکتاتور است و بیشتر تمرکز بر دیپلماسی دارد. این موضوع باعث تشویق مردم در بلوک شرق شد که نیاز به آزادی‌های بیشتر را بیش از پیش احساس می‌کردند.
این سخنرانی در مجارستان تأثیر داشت. در ژوئن 1956، مردم مجارستان شروع به اعتراض علیه راکوشی کردند. رژیم ارنو گرو را جیگزین راکوشی کرد. البته گرو دیگر محبوبیتی نداشت و به دنبال تظاهرات بزرگ، شوروی با تشکیل دولت جدید تحت حاکمیت بیشتر مجارها موافقت کرد.
ایمره ناگی اصلاح طلب
اصلاحات ناگی شامل موارد زیر بود:
- انتخابات آزاد برای انتخاب دولت جدید و یک سیستم حقوقی بی‌طرف برای تضمین محاکمه عادلانه.
- خروج کامل ارتش شوروی از مجارستان.
- مالکیت خصوصی کشاورزان بر زمین‌های خود.
- خروج مجارستان از پیمان ورشو.
این آخری، اصلاحات ناگی را بی‌ثمر گذاشت؛ خروشچف از خروج مجارستان از پیمان ورشو امتناع ورزید زیرا این امر باعث ایجاد شکافی در پیمان ورشو بود.
سرکوب خونین انقلاب مجارستان توسط تانک‌های اتحاد جماهیر شوروی
در 4 نوامبر 1956، تانک های شوروی وارد بوداپست شدند تا یک بار برای همیشه قیام ملی را در هم بشکنند. درگیری‌های خیابانی خونینی شروع شد، اما قدرت بزرگ اتحاد جماهیر شوروی پیروزی را تضمین کرد. در ساعت 5:20 صبح، ایمره ناگی، نخست وزیر مجارستان، تهاجم به کشور را در یک پخش شوم 35 ثانیه ای اعلام کرد و اعلام کرد: «نیروهای ما در حال جنگ هستند. دولت سر کار است.» اما در عرض چند ساعت، ناگی از سفارت یوگسلاوی در بوداپست درخواست پناهندگی کرد. مدت کوتاهی پس از آن دستگیر و دو سال بعد اعدام شد. همکار سابق ناگی و جانشین قریب‌الوقوع، یانوش کادار، که مخفیانه از مسکو به شهر سولنوک، در 60 مایلی جنوب شرقی پایتخت برده شده بود، آماده شد تا با حمایت مسکو قدرت را در دست بگیرد.
اقدام شوروی در به خون کشیدن انقلاب مجارستان بسیاری از مردم را در غرب حیرت زده کرد. نیکیتا خروشچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی، وعده عقب نشینی از سیاست‌های استالینیستی و سرکوب گذشته را داده بود، اما اقدامات خشونت آمیز در بوداپست چیز دیگری را نشان می‌داد. حدود 2500 مجارستانی جان خود را در این درگیری‌ها از دست دادند و حدود 200000 نفر دیگر به عنوان پناهنده از کشور گریختند. مقاومت مسلحانه پراکنده، اعتصاب‌ها و دستگیری‌های دسته جمعی برای ماه‌ها پس از آن ادامه یافت و باعث اختلال در اقتصاد کشور مجارستان شد.
در پی خون ریزی اتحاد جماهیر شوروی علیه مردم مجارستان، ناتو حاضر نبود در کشورهایی که شوروی آنها را جزء قلمرو خود می‌دانست، دخالت کند.
تنها واکنش سازمان ملل متحد و پیمان ناتو ابراز انزجار از رفتار وحشیانه‌ی اتحاد جماهیر شوروی در مجارستان بود.
انفعال از سوی ایالات متحده آمریکا خشم و ناامیدی بسیاری از مجارستانی‌ها را برانگیخت. از آنجایی که تانک‌های شوروی بر معترضان مجارستانی ضربه مهلکی وارد کردند، ایالات متحده کاری به جز صدور بیانیه‌های عمومی برای ابراز همدردی با وضعیت اسفناک آنها انجام نداد.
البته گفته شده ایالات متحده آمریکا از اتریش درخواست عبور از مرز برای رسیدن به مجارستان کرده بود، اما وین این درخواست را رد کرده بود. در واقع باید گفت ایالات متحده آمریکا هیچ برنامه‌ای برای مقابله با هر قیام بزرگ پشت پرده آهنین نداشت. ظاهراً هیچ یک از مقامات باور نمی‌کردند که ممکن است چیزی مانند انقلاب مجارستان اتفاق بیفتد.
از سوی دیگر، شوروی برتری میدانی داشت و شکست آمریکا یک شکست استراتژیک جدی نه تنها در اروپا بلکه در سراسر جهان به حساب می‌آمد.
واکنش احزاب کمونیست اروپا به خشونت‌های اتحاد جناهیر شوروی در مجارستان
احزاب کمونیست در برخی از کشورهای اروپای غربی مانند ایتالیا، بریتانیا و فرانسه شروع به تغییر نظر خود در مورد اتحاد جماهیر شوروی کردند. با این حال، هیچ مداخله نظامی برای حمایت از معترضان مجارستانی انجام نشد.
پیام انقلاب مجارستان
انقلاب مجارستان که ظاهراً ناموفق بود، نشان داد که کمونیسم در اروپای شرقی ضعیف‌تر از آن چیزی است که همه از جمله کمونیست‌ها می‌دانستند. امپراتوری که بسیاری در غرب آن را شکست ناپذیر می‌دانستند، به عنوان یک امپراتوری آسیب‌پذیر آشکار شد.
