آخرین پادشاه ایران، تهران را ترک کرد

دی ماه 1357 در چنین روزی، محمدرضا شاه پهلوی آخرین پادشاه ایران، تهران را به مقصد آسوان مصر ترک کرد.

به گزارش ره آورد نیوز، دی ماه 1357 مصادف با 1979 میلادی در چنین روزی، محمدرضا شاه پهلوی برای همیشه تهران را به مقصد آسوان در مصر ترک کرد.

وی به همراه فرح دیبا همسر، سه فرزند از چهار فرزندش (ولیعهد از چندین ماه پیش در ایالات متحده آمریکا مشغول به تحصیل بود)، مادر همسرش و برخی از مقامات ارتش به فرودگاه رفت.

صاحب‌منصبان ارشد ارتش، اعضای شورای سلطنت و شاپور بختیار نخست‌وزیر برای بدرقه شاه در فرودگاه حضور یافتند.

سرانجام پس از مدت کوتاهی هواپیمای نیروی هوایی به پرواز درآمد و شاه در اولین مرحله از سفر بدون بازگشت خود وارد آسوان مصر شد.

شاه و همراهانش به هنگام ورود به مصر مورد استقبال رسمی و تشریفاتی انور سادات رییس‌‌جمهور این کشور قرار گرفتند و سادات، میهمانان را به هتلی در یک جزیره مصنوعی در وسط رود نیل انتقال داد.

یکی از خبرنگاران خارجی در خصوص خروج شاه از کشور اینچنین می‌نویسد: “محمدرضا پهلوی، شاه گریانی که از پادشاهی‌اش رانده شده، روز سه‌شنبه با جت سلطنتی خود راهی خارج شد. سفری که شاید بازگشتی نداشته باشد.

خروج او از ایران موجب انفجار شادی در میان میلیون‌ها نفر از ملت او شد.

اگر مخالفان پیروزمند او به هدف خود برسند خروج شاه از کشور به منزله پایان سلطنت در سرزمینی خواهد بود که به مدت دو هزار و ۵۰۰ سال شاهان بر آن حکم رانده‌اند.

ایرانی‌های شادمان به خیابان‌های تهران ریختند و با رقص و آواز پیروزی مبارزات مردمی و خونین یک ساله علیه مردی که از سال ۱۳۲۰ بر این ملت حکومت کرده است را جشن گرفتند.

آنها می‌خواندند و شعار می‌دادند که «شاه برای ابد رفته است».

راننده‌ها بوق می‌زدند و چراغ‌های اتومبیل‌ها را روشن کرده بودند.

مجسمه‌های محمدرضا شاه پهلوی در تهران به زیر کشیده شدند و مردم تصاویر او را روی اسکناس‌ها پاره می‌کردند.”

خروج شاه از کشور تصمیم که بود؟

پیش از آنکه شاه کشور را ترک کند، بسیاری از افراد، گروه‌ها و تحلیلگران داخلی و خارجی معتقد بودند که شاه باید در ایران بماند و از قدرت خود محافظت کند، اما در همان حال گروهی معتقد بودند دیگر زمان مناسب از دست رفته است و شاه باید کشور را ترک کند.

ویلیام سولیوان آخرین سفیر آمریکا در ایران و جیمی کارتر رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا از جمله تحلیلگران خارجی بودند که خروج محمدرضا پهلوی از کشور را عامل بهبود اوضاع سیاسی می‌دانستند و در مقابل، زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوران کارتر و برخی از افسران داخلی معتقد بودند فرار شاه ممکن است به بحرانی‌تر شدن اوضاع منجر شود.

در کنار کارتر، ژیسکاردستن، رئیس‌جمهور فرانسه، و هلموت اشمیت، نخست‌وزیر آلمان، نیز از جمله افرادی بودند که بر خروج هر چه سریع‌تر محمدرضا پهلوی از کشور تأکید داشتند.

به باور آنها نیز دیگر هیچ امیدی به حفظ شاه نبود.

در میان افسران ارتش علی ربیعی به شدت مخالف خروج شاه از کشور بود. درواقع با تأسی به اصرار ربیعی، ارتش تصمیم گرفته بود جلوی خروج شاه را بگیرد و قرار بود در نشست فردای آن روز، مراتب را به شاه اطلاع دهند.

هرچند ژنرال هایزر نیز به ربیعی گفته بود که خیلی‌ها از محمدرضا پهلوی خواسته‌اند کشور را ترک کند، اما ربیعی قانع نشده بود.

در نهایت، وضعیت سیاسی کشور، تحلیلگران را به این نقطه رساند که بهتر است شاه کشور را ترک کند؛ بدین ترتیب محمدرضا پهلوی در 26 دی‌ماه و به بهانه مداوای بیماری خود، ایران را به مقصد مصر ترک کرد.

بیشتر بدانید…

آغاز کنفرانس گوادلوپ برای بررسی اوضاع ایران

سفر مخفیانه ژنرال هایزر به تهران

سقوط دولت ازهاری و آغاز به کار دولت شاپور بختیار

تشکیل شورای سلطنت توسط محمدرضا شاه پهلوی

شاه ایران در سفری بی‌بازگشت

محمدرضا پهلوی در اولین مرحله از سفر بدون بازگشت خود وارد آسوان مصر شد و به هنگام ورود به مصر مورد استقبال رسمی و تشریفاتی انورسادات رئیسجمهور این کشور قرار گرفت.

سادات، میهمانان را به هتلی در یک جزیره مصنوعی در وسط رود نیل انتقال داد.

شاه یک هفته در این هتل اقامت کرد. سپس در دوم بهمن 1357 با بدرقه رسمی سادات، مصر را به قصد مراکش ترک کرد.

گرچه شاه به دعوت پادشاه مراکش به آن کشور رفت ولی در «رباط» از آن تشریفات رسمی که در مصر به عمل آمد خبری نبود.

ملک حسن پس از دیداری کوتاه و رسمی با شاه، ترتیب انتقال وی و همراهانش را به کاخ «جنانالکبیر» در حومه پایتخت داد.

شاه 67 روز در این کاخ که در وسط باغ بزرگی بنا شده بود، ماند. در طول این مدت از یکسو آیت الله خمینی از نوفللو شاتو به تهران آمد و 10 روز بعد انقلاب ایران در 22 بهمن 1357 به پیروزی رسید.

از سوی دیگر دولت مراکش نیز به دلیل آنکه تصمیم گرفته بود روابط سیاسی با جمهوری اسلامی ایران را حفظ کند مایل نبود اقامت شاه طولانی شود.

این موضوع را خود شاه و اطرافیانش نیز از فحوای مقالات مطبوعات مراکش فهمیده بودند.

شاه تصمیم داشت رهسپار آمریکا شود اما مقامات آمریکائی به دلیل اوجگیری بحران سیاسی در روابط تهران و واشنگتن، مایل به پذیرائی از وی نبودند.

اردشیر زاهدی از جمله کسانی بود که در آن روزها دائماً در تلاش برای یافتن جائی جهت اقامت شاه بود.

او که در «سنموریتس» سوئیس و همچنین در کنار دریاچه ژنو، 2 خانه ویلائی داشت تصمیم گرفته بود شاه را به آنجا انتقال دهد اما دولتمردان سوئیس مایل نبودند روابطشان با دولت جدید ایران به خاطر وفاداری به رئیس یک دولت سرنگون شده به خطر بیفتد.

پی نوشت: