ژانویه 1905 میلادی در چنین روزی، به کشتار مردم سن پترزبورگ توسط سربازان نیکلای دوم در روسیه تزاری به وقوع پیوست.
به گزارش ره آورد نیوز، 22 ژانویه 1905 مصادف با بهمن ماه 1283 شمسی، خاندان رومانوف روسیه تزاری که در مسیر شکست در جنگ مقابل ژاپن در خاور دور قرار گرفته بود، در نارضایتی داخلی مردم علیه حکومت به خشونت متوسل شد که به یکشنبه خونین معروف گشت.
روسیه تزاری که در جنگ برابر ژاپن در کمال ناباوری در مسیر شکست قرار گرفته بود با قحطی در کشور روبه رو شده و این قحطی منجر به نارضایتی عمومی در این کشور شد.
در این اعتراضات که در سن پترزبورگ به دیگ جوشانی تبدیل شده بود، به خشونتی کشیده شد که با نام یکشنبه خونین معروف شد.
در زمان رومانوف تزار نیکلای دوم که در سال 1894 به سلطنت رسید، روسیه بیش از هر زمان دیگری فاسد و ظالم شده بود. نیکلای از ترس اینکه سلسله‌ی سلطنتش ادامه پیدا نکند – تنها پسرش الکسیس که از بیماری هموفیلی رنج می برد – تحت تأثیر شخصیت‌های ناخوشایندی مانند گریگوری راسپوتین دیوانه قرار گرفت.
در این بین منافع امپریالیستی روسیه تزاری در منچوری در آغاز قرن باعث جنگ روسیه و ژاپن شد که در فوریه 1904 آغاز شد.
در همین حال، رهبران انقلابی، به ویژه ولادیمیر لنین تبعیدی، در حال جمع آوری نیروهای شورش سوسیالیستی با هدف سرنگونی تزار بودند.
دولت روسیه برای حمایت از جنگ غیرمحبوب علیه ژاپن، اجازه برگزاری کنفرانس دولت های منطقه ای را که توسط پدربزرگ نیکلاس الکساندر دوم تشکیل شده بود، در نوامبر 1904 در سن پترزبورگ داد. در این کنفرانس خواسته های اصلاحات مطرح شده برآورده نشد و گروه های رادیکال سوسیالیست و کارگری تصمیم گرفتند روش دیگری را اتخاذ کنند.
در روز ۲۲ ژانویه ۱۹۰۵ میلادی، چند هزار نفر از کارگران اعتصابی روسیه به رهبری کشیش رادیکال گئورگی آپولونوویچ گاپون برای تقدیم عریضه‌ای به تزار در تظاهراتی آرام و با خواندن سرودهای مذهبی (من‌جمله «خداوند تزار را حفظ کند») به سمت کاخ زمستانی او حرکت کردند.
بعدها گاپون از روسیه فرار کرد و سال‌ها بعد، پیش دوستی اعتراف کرد که با پلیس مخفی امپراتوری روسیه همکاری داشته‌است. گاپون توسط همین دوست به قتل رسید.
طرفداران گاپون از همان ابتدا افراد جمعیت را بازرسی بدنی کرده بودند تا کسی سلاح همراه نداشته باشد و تظاهرات و تقدیم عریضه در آرامش انجام شود. در این عریضه درخواست‌هایی همچون بهبود شرایط کار، دستمزدهای عادلانه‌تر و کاهش ساعات کار به هشت ساعت و نیز پایان دادن به جنگ روسیه و ژاپن و نیز اعمال حق رأی عمومی مطرح شده بود. پیش‌زمینه این تظاهرات به یک ماه قبل از آن مربوط می‌شد یعنی زمانی که ۸۰ هزار نفر در شهر مسکو دست به اعتصاب زدند و پایتخت از برق و روزنامه محروم شد.
در این اعتراضات نیروهای امپراتوری تزار به سوی تظاهرکنندگان آتش گشودند و در این بین صدها نفر کشته و زخمی شدند. مطابق آمار دولتی در یکشنبه خونین ۶۰۰ نفر کشته و ۳۳۳ نفر زخمی شدند. مخالفین تزار تعداد کشته شدگان را ۴۰۰۰ نفر اعلام کردند. برخی دیگر گفته‌اند: در این روز حدود ۱۰۰۰ نفر به قتل رسیدند.
اعتصابات و شورش ها در سراسر کشور در واکنش به کشتار یکشنبه خونین آغاز شد، که نیکلاس به آن پاسخ داد و وعده تشکیل مجموعه ای از مجامع نمایندگی یا دوما را داد تا در جهت اصلاحات تلاش کنند.
تنش های داخلی در روسیه در دهه بعد ادامه یافت، با این حال، رژیم ثابت کرد که واقعاً تمایلی به تغییر روش‌های سرکوبگرانه خود ندارد و گروه‌های سوسیالیست رادیکال، از جمله بلشویک‌ها به رهبری لنین، قوی‌تر شدند و هر چه بیشتر به اهداف انقلابی خود نزدیک شدند. این وضعیت سرانجام بیش از 10 سال بعد به پایان رسید، زیرا منابع روسیه به دلیل خواسته‌های جنگ جهانی اول به نقطه شکست رسید.
مطالب مرتبط…
آغاز انقلاب فوریه و پایان حکومت تزاری در روسیه
