قحطی سیب‌زمینی در ایرلند؛ جزئیات یک فاجعه تاریخی

قحطی سیب زمینی در ایرلند، که به عنوان گرسنگی بزرگ نیز شناخته می‌شود، در سال 1845 میلادی زمانی آغاز شد که انگل‌هایی که منشاء مکزیکی داشت از طریق کشتی‌های تجاری به ایالات متحده و سپس به ایرلند و اروپا رسید.

به گزارش ره آورد نیوز، این انگل با نام اختصاری Phytophthora infestans یک سوم محصولات سیب‌زمینی سال ۱۸۴۵ میلادی و ۹۰ درصد سیب‌زمینی‌های سال بعد را از بین برد و تاثیر این خسارت روی ایرلند بیش از هرجای دیگر بود.

قحطی سیب زمینی در ایرلند تا نیمی از محصول سیب زمینی را در آن سال و حدود سه چهارم محصول را طی هفت سال آینده از بین برد. از آنجایی که کشاورزان مستاجر ایرلند – که در آن زمان به عنوان مستعمره بریتانیای حکومت می‌کردند – به شدت به سیب زمینی به عنوان منبع غذا متکی بودند، این آلودگی تأثیر فاجعه باری بر ایرلند و جمعیت آن داشت. قبل از پایان یافتن آن در سال 1852، قحطی سیب زمینی منجر به مرگ تقریباً یک میلیون ایرلندی بر اثر گرسنگی و علل مرتبط با آن شد و حداقل یک میلیون نفر دیگر مجبور به ترک وطن خود شدند.

ایرلند در دهه 1800

با تصویب قانون اتحادیه بریتانیا و ایرلند در سال 1801، ایرلند عملاً به عنوان مستعمره بریتانیا اداره می‌شد (تا اینکه جنگ استقلال ایرلند در سال 1921 به پایان رسید). این کشورها با هم به عنوان پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شناخته می‌شدند.

به این ترتیب، دولت بریتانیا سران اجرایی دولت ایرلند را منصوب می‌کرد که به ترتیب به عنوان لرد لیوتنانت و وزیر ارشد ایرلند شناخته می‌شدند، اگرچه ساکنان جزیره امرالد می‌توانستند نمایندگانی را برای پارلمان بریتانیا در لندن انتخاب کنند.

اینستاگرام ره آوردنیوز

در مجموع، ایرلند 105 نماینده را به مجلس عوام – مجلس سفلی پارلمان – و 28 “همتا” (مالکین عنوان) را به مجلس اعیان یا مجلس علیا می‌فرستاد.

با این وجود، توجه به این نکته مهم است که بخش عمده ای از این نمایندگان منتخب، صاحبان زمین‌های انگلیسی الاصل و/یا پسران آنها بودند. علاوه بر این، در آن برهه اقلیت پروتستان بر اکثریت کاتولیک حاکم بود و مالیات‌های گزافی از مردم دریافت می‌کردند همین اتفاق باعث شد تا مردم ایرلند در فقر نابودکننده‌ای فرو بروند و این بحران با ورود سیب‌زمینی به ایرلند از آمریکای جنوبی همراه شد و از این پس سیب‌زمینی به غذای اصلی مردم ایرلند به خصوص فقرا تبدیل شد.

اگرچه قوانین جزایی تا سال 1829 تا حد زیادی لغو شد، اما تأثیر آنها بر جامعه و حکومت ایرلند هنوز در زمان شروع قحطی سیب زمینی محسوس بود. خانواده‌های انگلیسی و انگلیسی-ایرلندی مالک بیشتر زمین بودند و اکثر کاتولیک‌های ایرلندی به عنوان کشاورزان مستاجر مجبور به پرداخت اجاره به صاحبان زمین شدند. علیرغم اینکه تنها یک نوع سیب زمینی در این کشور کشت می شد (به اصطلاح “لمپر ایرلندی”)، به زودی به غذای اصلی فقرا، به ویژه در ماه های سرد زمستان تبدیل شد.

آغاز گرسنگی بزرگ ایرلند

هنگامی که محصولات زراعی در سال 1845 دچار آفت شد، رهبران ایرلندی در دوبلین از ملکه ویکتوریا و پارلمان درخواست کردند که اقدام فوری در این زمینه انجام دهند و در پی آن ابتدا، آنها “قوانین ذرت” و تعرفه های آن را لغو کردند.

با این حال، این تغییرات نتوانست مشکل رو به رشد آفت سیب زمینی را جبران کند. با ناتوانی بسیاری از کشاورزان مستاجر برای تولید غذای کافی برای مصرف خود، و افزایش هزینه‌های سایر منابع، هزاران نفر از گرسنگی جان خود را از دست دادند و صدها هزار نفر دیگر از بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه جان خود را از دست دادند.

تنها در سال 1847، سوابق نشان می‌دهد که کالاهایی مانند نخود، لوبیا، خرگوش، ماهی و عسل همچنان از ایرلند به انگلستان صادر می‌شد، حتی با وجود گرسنگی بزرگ که برای ایرلند در پی داشت.

محصولات سیب زمینی تا سال 1852 ادامه داشت و خسارت وارد شده حدود 1 میلیون مرد، زن و کودک ایرلندی را در طول قحطی سیب زمینی از بین برد؛ همچنین 1 تا 2 میلیون نفر دیگر برای فرار از فقر و گرسنگی از جزیره مهاجرت کردند.

میراث قحطی سیب زمینی

با کاهش قابل توجه جمعیت 2 تا 3 میلیون نفر، و افزایش واردات مواد غذایی پس از سال 1850، قحطی سیب زمینی ایرلند در نهایت در حدود سال 1852 پایان یافت. اما برای کسانی که در ایرلند نزدیکان خود را از دست داده بودند دوباره حس استقلال طلبی از حاکمیت بریتانیا شعله ور شد.

در این بین نمی توان از نقش دولت بریتانیا در قحطی سیب زمینی و عواقب آن چشم پوشی کرد. این که آیا دولت بریتانیا از روی عمد وضعیت فقرای ایرلند را نادیده گرفته است، نمی‌توان داوری کرد، اما این وضعیت سریع به حس استقلال طلبی دامن زد.

با این حال، اهمیت قحطی سیب زمینی (به زبان ایرلندی، An Gorta Mor، یا “گرسنگی بزرگ“) در تاریخ ایرلند، و سهم آن در حس استقلال طلبی ایرلندی قرن 19 و 20، بدون تردید است.

مطالب خواندنی دیگر:

قتل عام مردم در یکشنبه خونین روسیه

ساخت دیوار برلین شروع شد/ دیوار برلین چگونه فرو ریخت؟

تونی بلر، در زمان نخست وزیری بریتانیا، در سال 1997 بیانیه‌ای صادر کرد و در آن بیانیه از عملکرد دولت وقت بریتانیا در خصوص قحطی سیب‌زمینی در ایرلند عذرخواهی کرد.

یادبود گرسنگی بزرگ در ایرلند

در سال‌های اخیر، ایرلندی‌ها یادبودهای مختلفی را برای جان باختگان قحطی سیب زمینی برگزار کرده‌اند. بوستون، نیویورک، فیلادلفیا و فینیکس در ایالات متحده، و مونترال و تورنتو در کانادا، یادبودهای گرسنگی ایرلندی را مانند شهرهای مختلف ایرلند، استرالیا و بریتانیا برپا کرده اند.

علاوه بر این، سلتیک گلاسکو، تیم فوتبال مستقر در اسکاتلند که توسط مهاجران ایرلندی که بسیاری از آنها در نتیجه قحطی سیب زمینی به این کشور آورده شدند، تأسیس شده است.

این تیم یک وصله یادبود بر روی لباس خود به احترام کشته شدگان قحطی سیب زمینی در ایرلند گذاشته است.

پی نوشت:

“The Great Hunger: What was the Irish potato famine? How was Queen Victoria involved, how many people died and when did it happen?” TheSun.co.uk.
“Ireland’s Representation in Parliament.” North American Review (via JSTOR).
“Exports in Famine Times.” Ireland’s Great Hunger Museum.
“The Irish Famine.” BBC.
“Blair issues apology for Irish Potato Famine.” The Independent.
“Irish Famine Memorials.” IrishFamineMemorials.com.
“Celtic to wear Irish Famine symbol on their Hoops to commemorate the Great Hunger.” Irish Post.
“Mournful, Angry Views of Ireland’s Famine: A Review of Ireland’s Great Hunger Museum, in Hamden.” New York Times.