فهرست مطالب
آوریل 1940 در چنین روزی، کشتار کاتین، اعدام دسته جمعی افسران نظامی لهستانی توسط اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ جهانی دوم رخ داد.
جهان در روزی که گذشت؛
به گزارش ره آورد نیوز، آوریل 1940 مصادف با فروردین 1319، کشف این کشتار منجر به قطع روابط دیپلماتیک بین اتحاد جماهیر شوروی و دولت در تبعید لهستان در لندن شد.
کشتار کاتین را بدترین قتل عام اسیران جنگی در تاریخ می‌دانند.
دستور اعدام همه اعضای اسیرشده‌ی سپاه افسران لهستان توسط ژوزف استالین امضا شد.
کشتار کاتین چگونه رخ داد؟
پس از اینکه آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی پیمان عدم تجاوز خود را در سال 1939 میلادی منعقد کردند و آلمان از غرب به لهستان حمله کرد، نیروهای شوروی نیمه شرقی لهستان را اشغال کردند.
در نتیجه این اشغال، ده ها هزار نفر از پرسنل نظامی لهستان به دست شوروی افتادند و در اردوگاه‌های کار اجباری در داخل اتحاد جماهیر شوروی زندانی شدند.
اما پس از حمله آلمان‌ها به اتحاد جماهیر شوروی (ژوئن 1941)، دولت در تبعید لهستان که مقرش در لندن بود و دولت شوروی موافقت کردند که علیه آلمان همکاری کنند و قرار بود ارتش لهستان در خاک شوروی تشکیل شود.
ژنرال لهستانی ولادیسلاو آندرس سازماندهی این ارتش را آغاز کرد، اما هنگامی که او درخواست کرد که 15 هزار اسیر جنگی لهستانی که شوروی زمانی در اردوگاه‌های نزدیک اسمولنسک نگه داشته بود به فرماندهی او منتقل شود، دولت شوروی در دسامبر 1941 به او اطلاع داد که اکثر این اسرا به منچوری گریخته و پیدا نشدند.
گورهای دسته جمعی افسران لهستانی در کاتین
سرنوشت زندانیان ناپدید شده همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده بود.
سپس در 13 آوریل 1943، آلمانی ها اعلام کردند که گورهای دسته جمعی افسران لهستانی را در جنگل کاتین در نزدیکی اسمولنسک، در غرب روسیه کشف کرده‌اند.
در مجموع 4443 جسد پیدا شد که ظاهراً از پشت به آنها شلیک شده و سپس دفن شده بودند.
بازرسان اجساد افسران لهستانی را شناسایی کردند که در اردوگاه‌های کار اجباری شوروی در نزدیکی اسمولنسک بازداشت شده بودند و مقامات شوروی را متهم کردند که زندانیان را در ماه مه 1940 اعدام کرده اند.
در پاسخ به این اتهامات، دولت شوروی ادعا کرد که لهستانی‌ها درگیر کار ساخت و ساز در غرب اسمولنسک در سال 1941 بوده و ارتش متجاوز آلمان پس از تسخیر آن منطقه در آگوست 1941 آنها را کشته است.
اما تحقیقات آلمان و صلیب سرخ در مورد اجساد کاتین نشان داد که قتل عام در اوایل سال 1940 در زمانی که این منطقه هنوز تحت کنترل شوروی بود، اتفاق افتاده است.
دولت در تبعید لهستان از کمیته بین‌المللی صلیب سرخ درخواست کرد که قبرها را بررسی کند و همچنین از دولت شوروی خواست تا گزارش‌های رسمی در مورد سرنوشت زندانیان گمشده باقیمانده ارائه کند.
دولت شوروی این خواسته ها را رد کرد و در 25 آوریل 1943، شوروی روابط دیپلماتیک خود را با دولت لهستان در لندن قطع کرد.
پس از آن، شوروی به ایجاد یک دولت لهستانی در تبعید متشکل از کمونیست‌های لهستانی پرداخت.
کشتار کاتین زخم عمیقی در روابط لهستان و شوروی در طول باقیمانده جنگ و پس از آن بر جای گذاشت.
برای لهستانی‌ها، کاتین نماد بسیاری از قربانیان استالینیسم شد.
مطالب مرتبط…
همه رهبران اتحاد جماهیر شوروی/ از لنین تا گورباچف
اگرچه تحقیقات کنگره ایالات متحده در سال 1952 به این نتیجه رسید که اتحاد جماهیر شوروی مسئول این قتل عام بوده است، رهبران شوروی برای چندین دهه اصرار داشتند که افسران لهستانی پیدا شده در جنگل کاتین توسط آلمان های مهاجم در سال 1941 کشته شده اند.
این توضیح بدون اعتراض توسط کمونیست‌های لهستان نیز پذیرفته شد.
اعتراف شوروی به جنایت کاتین
اواخر دهه 1980، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به یک دولت ائتلافی غیرکمونیستی اجازه داد تا در لهستان به قدرت برسد.
در مارس 1989، این دولت رسماً تقصیر قتل عام کاتین را به گردن پلیس مخفی شوروی، NKVD انداخت.
در سال 1992، دولت روسیه اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌داد دفتر سیاسی شوروی و NKVD مسئول کشتار و پنهان‌کاری بوده‌اند و نشان می‌دهد که احتمالاً بیش از 20 هزار قربانی وجود داشته است.
در سال 2000 یک بنای یادبود در محل قتل‌ها در جنگل کاتین افتتاح شد.
در 7 آوریل 2010، ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه، در مراسم بزرگداشت این کشتار به دونالد تاسک، نخست وزیر لهستان پیوست و این اولین بار بود که یک رهبر روسیه در چنین مراسم بزرگداشتی شرکت می کرد.
سه روز بعد، در 10 آوریل، هواپیمای حامل رئیس جمهور لهستان، لخ کاچینسکی در مراسم بزرگداشت دیگری در نزدیکی اسمولنسک و سایت کاتین سقوط کرد.
در این سقوط، کاچینسکی، همسرش، رئیس اداره امنیت ملی، رئیس بانک ملی، رئیس ستاد ارتش و تعدادی دیگر از مقامات دولتی لهستان کشته شدند.
در نوامبر 2010 دومای ایالتی (مجلس پایین مجلس فدرال روسیه) رسماً اعلام کرد که ژوزف استالین و دیگر رهبران شوروی مسئول صدور دستور اعدام افسران لهستانی در کاتین هستند.
