فهرست مطالب
دیوار برلین که حدود 30 سال کشور آلمان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده بود توسط دولت کمونیستی جمهوری دموکراتیک آلمان تاسیس شده بود.
در 13 آگوست 1961 میلادی، دولت کمونیستی جمهوری دموکراتیک آلمان (GDR یا آلمان شرقی) شروع به ساخت سیم خاردار و بتونی “Antifascistischer Schutzwall” یا “سنگ ضد فاشیستی” بین برلین شرقی و غربی کرد.
به گزارش ره آورد نیوز، در 13 آگوست 1961 میلادی مصادف با 22 مرداد 1340 شمسی، دولت آلمان شرقی شروع به ساخت سیم خاردار و بتونی بین برلین شرقی و غربی کرد.
هدف رسمی احداث دیوار برلین این بود که به اصطلاح، «فاشیست‌های» غربی را از ورود به آلمان شرقی و تضعیف دولت سوسیالیستی باز دارد، اما این دیوار در درجه اول در خدمت هدف قرار دادن فرارهای دسته جمعی از شرق به غرب بود.
اینستاگرام ره آوردنیوز
دیوار برلین تا 9 نوامبر 1989، 18 آبان 1368 پابرجا بود، زمانی که رئیس حزب کمونیست آلمان شرقی اعلام کرد که شهروندان جمهوری آلمان می‌توانند هر زمان که بخواهند از مرز عبور کنند.
آن شب، جمعیتی سراسیمه به دیوار هجوم آوردند. برخی آزادانه وارد برلین غربی شدند، در حالی که برخی دیگر چکش و کلنگ آوردند و شروع به خرد کردن خود دیوار کردند.
تا به امروز، دیوار برلین یکی از قدرتمندترین و ماندگارترین نمادهای جنگ سرد باقی مانده است.
دیوار برلین: تقسیم برلین به شرقی و غربی
با پایان یافتن جنگ جهانی دوم در سال 1945، دو کنفرانس صلح بین متفقین در یالتا و پوتسدام سرنوشت سرزمین‌های آلمان را تعیین کردند.
آنها ملت شکست خورده را به چهار “منطقه اشغالی متفقین” تقسیم کردند: بخش شرقی کشور به اتحاد جماهیر شوروی رفت، در حالی که بخش غربی به ایالات متحده، بریتانیای کبیر و (در نهایت) فرانسه رسید.
اگرچه برلین کاملاً در بخش شوروی واقع شده بود، توافق‌های یالتا و پوتسدام شهر را به بخش‌های شرقی و غربی تقسیم کرد.
مطالب مرتبط…
آیا سقوط اتحاد جماهیر شوروی اجتناب‌ناپذیر بود؟
شوروی نیمه شرقی را تصرف کرد، در حالی که سایر متفقین نیمه غربی را گرفتند. این اشغال چهار جانبه برلین در ژوئن 1945 آغاز شد.
دیوار برلین: محاصره و بحران
به گفته نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی، وجود برلین غربی، یک شهر سرمایه‌داری آشکار در اعماق آلمان شرقی کمونیستی، «مثل استخوانی در گلوی شوروی گیر کرده بود».
روس ها شروع به مانور دادن برای بیرون راندن ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه برای همیشه از شهر کردند.
در سال 1948، محاصره برلین غربی توسط شوروی با هدف گرسنگی دادن متفقین غربی از شهر شروع شد.
با این حال، ایالات متحده و متحدانش به جای عقب نشینی، تامین غذا از بخش‌های غربی برلین را از طریق هوا تامین کردند.
این تلاش که به حمل هوایی برلین معروف است، بیش از یک سال به طول انجامید و بیش از 2.3 میلیون تن غذا، سوخت و سایر کالاها را به برلین غربی تحویل داد. شوروی در سال 1949 محاصره را لغو کرد.
پس از یک دهه آرامش نسبی، تنش‌ها دوباره در سال 1958 میلادی شعله ور شد. سه سال بعد، شوروی – با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره اسپوتنیک در سال قبل در جریان “مسابقه فضایی” و شرمساری از جریان به ظاهر بی‌پایان پناهندگان از شرق به غرب، کشورهای غربی را شروع به تهدید امنیتی کرد. در همین حال سیل پناهجویان از آلمان شرقی به آلمان غربی ادامه داشت. در ژوئن 1961، حدود 19000 نفر با روش‌های مختلف برلین شرقی را به مقصد برلین غربی ترک کردند. ماه بعد 30000 نفر فرار کردند. در 11 روز اول ماه اوت، 16000 آلمان شرقی از مرز به برلین غربی رفتند و در 12 آگوست حدود 2400 نفر در یک روز آلمان شرقی را ترک کردند.
دیوار برلین؛ ساخت دیوار
در آن شب، نخست وزیر خروشچف به دولت آلمان شرقی اجازه داد تا با بستن مرزهایش برای همیشه، جریان مهاجران را متوقف کند.
تنها در دو هفته، ارتش آلمان شرقی، نیروی پلیس و کارگران ساختمانی داوطلب یک دیوار سیم خاردار و بلوک سیمانی موقت – دیوار برلین – را تکمیل کردند که یک طرف شهر را از طرف دیگر تقسیم می‌کرد.
قبل از ساخته شدن دیوار، برلینی‌ها در هر دو طرف شهر می‌توانستند نسبتاً آزادانه تردد کنند: آنها از مرز شرقی و غربی برای کار، خرید، رفتن به تئاتر و سینما عبور می‌کردند.
قطارها و خطوط مترو مسافران را به این سو و آن سو می‌برد.
پس از ساخت دیوار، دسترسی از شرق به برلین غربی غیرممکن شد، مگر از طریق یکی از سه ایست بازرسی: در هلمستد (“نقطه بازرسی آلفا” در اصطلاح نظامی آمریکایی)، در درایلندن (“پوینت بازرسی براوو”) و در مرکز برلین. در خیابان فریدریش (“پوینت بازرسی چارلی”). (سرانجام، جمهوری دموکراتیک آلمان 12 ایست بازرسی در امتداد دیوار ساخت.)
در هر یک از ایست های بازرسی، سربازان آلمان شرقی دیپلمات‌ها و دیگر مقامات را قبل از اینکه اجازه ورود یا خروج پیدا کنند، بازرسی می‌کردند.
به جز در شرایط خاص، مسافران از برلین شرقی و غربی به ندرت اجازه عبور از مرز را داشتند.
دیواربرلین؛ 1961-1989
ساخت دیوار برلین باعث توقف سیل پناهجویان از شرق به غرب شد و بحران بر سر برلین را خنثی کرد. (رئیس جمهور وقت امریکا یعنی جان اف کندی، گرچه از این موضوع خوشحال نبود، اما پذیرفت که “دیوار جهنمی بسیار بهتر از جنگ است.”)
در مجموع، حداقل 171 نفر در تلاش برای عبور از دیوار برلین، زیر یا اطراف آن کشته شدند.
با این حال، فرار از آلمان شرقی غیرممکن نبود: از سال 1961 تا زمان فروریختن دیوار در سال 1989، بیش از 5000 آلمانی شرقی (از جمله حدود 600 مرزبان) موفق شدند با پریدن از پنجره‌های مجاور دیوار و بالا رفتن از روی دیوار، از مرز عبور کنند.
سیم خاردار، پرواز در بالون‌های هوای گرم، خزیدن در فاضلاب و رانندگی در قسمت‌های غیر مستحکم دیوار با سرعت بالا توانستند از دیوار برلین عبور کنند.
سقوط دیوار برلین
در 9 نوامبر 1989، همزمان با شروع گرم شدن جنگ سرد در سراسر اروپای شرقی، سخنگوی حزب کمونیست برلین شرقی از تغییر در روابط شهرش با غرب خبر داد.
او گفت که از نیمه شب آن روز، شهروندان جمهوری آلمان آزاد بودند تا از مرزهای کشور عبور کنند.
مردم برلین شرقی و غربی به سمت دیوار هجوم آوردند و شعار “Tor auf!” (“دروازه را باز کن!”) سردادند.
بیش از 2 میلیون نفر از برلین شرقی در آن آخر هفته از برلین غربی بازدید کردند تا در جشنی شرکت کنند که به گفته یک روزنامه نگار، “بزرگترین مهمانی خیابانی در تاریخ جهان” بود.
مردم از چکش و کلنگ برای از بین بردن تکه‌های دیوار استفاده می‌کردند – آنها به “mauerspechte” یا “دارکوب دیواری” معروف شدند – در حالی که جرثقیل‌ها و بولدوزرها بخش به بخش دیوار را پایین می‌کشیدند.
به زودی دیوار از بین رفت و برلین برای اولین بار از سال 1945 متحد شد.
یکی از برلینی‌ها با اسپری روی تکه‌ای از دیوار نقاشی کرد، «فقط امروز، جنگ واقعاً تمام شده است».
اتحاد مجدد آلمان شرقی و غربی در 3 اکتبر 1990، تقریباً یک سال پس از فروپاشی دیوار برلین، رسمی شد.
خواندنی جالب در مورد دیوار برلین
در 22 اکتبر 1961، نزاع بین یک نگهبان مرزی آلمان شرقی و یک مقام آمریکایی در مسیر رفتن به اپرا در برلین شرقی، تقریباً منجر به چیزی شد که یکی از ناظران آن را “معادل عصر مسابقه‌ی هسته‌ای” خوانده شد.
در آن روز تانک‌های آمریکایی و شوروی در ایست بازرسی چارلی به مدت 16 ساعت با هم روبرو شدند.
عکس‌های این رویارویی از آشناترین و خاطره انگیزترین تصاویر جنگ سرد است.
