ناتو برای خاورمیانه چقدر عملی است؟

شایعات در مورد اتحاد نظامی جدید در خاورمیانه به گوش می رسد. آنها از این جهت مهم هستند که یک “ناتوی عربی” ممکن است شامل اسرائیل نیز باشد که نشانه گام های بعدی در روابط بهتر بین اسرائیل و همسایگان عرب است.

اما آیا شایعات چقدر می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد؟

به گزارش ره آورد نیوز به نقل از دویچه وله، اواخر هفته گذشته، پادشاه اردن وقتی به خبرنگاران گفت که از اتحاد نظامی در خاورمیانه که شبیه ناتو است، حمایت خواهد کرد، موجی از واکنش‌ها را برانگیخت.

ملک عبدالله دوم به رسانه آمریکایی سی ان بی سی گفت: «من یکی از اولین افرادی خواهم بود که ناتوی خاورمیانه را تایید می کنم. «همه با هم می آییم و می گوییم چگونه می توانیم به هم کمک کنیم؟ … که به نظر من برای منطقه بسیار غیرعادی است.”

شایعات مشابهی در مورد ایجاد “ناتوی عربی” نیز از سوی دیگر منتشر شد.

ره آورد نیوز را در اینستاگرام دنبال کنید؛ روی نوشته کلیک کنید…

اوایل هفته گذشته، وزیر دفاع اسرائیل، بنی گانتز، گفت که اسرائیل به شبکه جدیدی به رهبری ایالات متحده ملحق شده است که او آن را اتحاد دفاع هوایی خاورمیانه یا MEAD نامید.

گانتز مشخص نکرد که کدام کشورهای عربی نیز ممکن است در این پیمان حضور داشته باشند.

سپس در آغاز این هفته، وال استریت ژورنال از نشست‌های محرمانه‌ای که در مصر برگزار شد، گزارش داد که در آن مقامات نظامی اسرائیل، عربستان سعودی، قطر، اردن، مصر، امارات متحده عربی و بحرین گرد هم آمدند تا درباره همکاری‌های دفاعی گفتگو کنند.

اتحاد برای صلح؟

دلایل خوبی برای ایجاد «ناتوی عربی» وجود دارد.

احمد السید احمد، کارشناس مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک الاهرام در قاهره، به دویچه وله گفت که ایالات متحده، ضامن اصلی امنیت در خاورمیانه، چند سالی است که به آرامی از منطقه خارج شده است.

او گفت: اعراب به طور فزاینده ای آگاه هستند که شرط بندی های گذشته آنها بر روی قدرت های غربی، به ویژه ایالات متحده، ممکن است موفقیت آمیز نبوده باشد. اکنون رویکرد متفاوتی برای مقابله با مشکلات منطقه ای به منظور دستیابی به ثبات و بهبود اقتصاد وجود دارد، به ویژه پس از همه گیری کرونا و در پرتو [بی ثباتی ناشی از] جنگ اوکراین. این نگرش را می توان به بهترین شکل به عنوان میل به رفع مشکلات در منطقه برآورد کرد.»

مطالب مرتبط…

محمد بن سلمان چگونه عربستان را تغییر می‌دهد؟

تغییر موضع واشنگتن؛ جو بایدن احتمالا به زودی با ولیعهد عربستان دیدار خواهد کرد

کشورهای اتحادیه اروپا که عضو ناتو نیستند

کشورهای عربی از ترس نیروهای نظامی ایران مایل است با اسرائیل پیمان‌های نظامی جدید امضا کند؛ هرچند ایران بارها اعلام کرده است که فعالیت‌های نظامی اش تنها قدرت بازدارندگی دارد و باعث می شود کشورهای دیگر به فکر تجاوز به این کشور نباشند.

یک «ناتوی عربی» چگونه خواهد بود؟

کارشناسان می گویند که چنین اتحاد دفاعی به احتمال زیاد شامل کشورهایی می شود که قبلاً نوعی رابطه با اسرائیل داشتند.

این شامل امضاکنندگان توافقنامه ابراهیم – امارات، بحرین، سودان و مراکش – و همچنین اردن و مصر است، کشورهایی که از قبل روابط دیپلماتیک با اسرائیل دارند.

عربستان سعودی، عمان، قطر و کویت نیز می توانند در این ائتلاف نقشی ایفا کنند و ایالات متحده که به طور گسترده به عنوان میانجی چنین توافقی شناخته می شود، قطعاً نیز در این ائتلاف نقش خواهد داشت.

البته کارشناسان گفته‌اند برای خاورمیانه زود است که شاهد ظهور یک وفاداری واقعی به سبک ناتو باشد.

ایالات متحده که خود را ضامن اصلی امنیت در خاورمیانه به حساب می آورد، برای چندین دهه به دنبال همکاری های دفاعی کشورهای خاورمیانه بوده است و این کشورها را برای تشکیل چنین پیمانی تشویق کرده است.

به عنوان مثال، در دهه 1950، سازمان پیمان مرکزی یا CENTO برای مقابله با گسترش احتمالی شوروی در منطقه تشکیل شد. اما هرگز به طور خاص مؤثر تلقی نشد و در سال 1979 منحل شد.

اخیراً، دولت ایالات متحده تحت ریاست رئیس جمهور سابق دونالد ترامپ، اتحاد استراتژیک خاورمیانه یا MESA را تبلیغ کرد. ایالات متحده در زمان باراک اوباما نیز نسخه هایی از چنین اتحادی داشت. انتظار می رود جو بایدن، رئیس جمهور کنونی ایالات متحده در سفر آتی خود به عربستان سعودی و اسرائیل در مورد این موضوع صحبت کند.

در گذشته، هیچ یک از طرح‌های «ناتوی عربی» هرگز موفقیت خاصی نداشت و در واقع، بسیاری از همان شرایطی که باعث شکست آنها شده است، امروزه نیز وجود دارند.

از سوی دیگر مسئله اسرائیل و فلسطین همچنان به عنوان یک مانع بزرگ برای کشورهای عرب در رابطه با همکاری با اسرائیل است. به عنوان مثال، عربستان سعودی به همین دلیل از برقراری روابط نزدیک تر با اسرائیل خودداری کرده است.

کارشناسان گفته اند بدون عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل، پیشرفت بسیار دشوار خواهد بود.

در حال حاضر بحث‌ها تا کنون حول محور همکاری فنی در پدافند هوایی، مواردی مانند همگام‌سازی رادارها و توسعه یک سیستم ارتباطی برای به اشتراک گذاشتن هشدارهای اولیه در مورد یک تهدید، بوده است.