فهرست مطالب
اردیبهشت ۱۳۵۹ در چنین روزی، عملیات کماندوهای آمریکایی موسوم به عملیات پنجه عقاب برای خارج کردن ۵۲ گروگان این کشور از ایران، با شکست همراه شد.
به گزارش ره آورد نیوز، اردیبهشت 1359 مصادف با آوریل 1980 در چنین روزی، عملیات پنجهٔ عقاب در ایران، که توسط نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا برای آزادی 52 گروگان آمریکایی از ایران انجام شده بود با شکست همراه شد.
درپی ناکامی دولت ایالات متحده آمریکا در اعمال فشار سیاسی و اقتصادی برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در تهران که توسط دانشجویان پیرو خط امام گروگان گرفته شده بودند، جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده دستور انجام عملیات آزادسازی را صادر کرد.
شرح ماجرای عملیات پنجه عقاب در طبس
عملیات پنجه عقاب معروف به عملیات طبس، با ورود ۶ هواپیما و ۸ هلیکوپتر آمریکایی به حریم هوایی ایران کلید می‌خورد اما در طول عملیات، ۳ هلیکوپتر در دو حادثه مجزا دچار نقص فنی می‌شوند.
تعداد هلیکوپترهای باقی مانده برای انجام عملیات کافی نیست و در نتیجه، جیمی کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا فرمان توقف عملیات و بازگشت کماندوها را صادر می‌کند.
ره آورد نیوز را در اینستاگرام دنبال کنید؛ روی نوشته کلیک کنید…
مطابق روایت رسمی واشنگتن، در حین بازگشت، طوفان شن باعث تصادم و آتش سوزی یک هواپیمای ترابری و یک هلیکوپتر و کشته شدن ۸ کماندوی آمریکایی می‌شود و نهایتا، بقیه نیروها با بر جا گذاشتن هلیکوپترهای خود، با ۵ هواپیما فضای ایران را ترک می‌کنند.
از سوی دیگر روایت ایران از این ماجرا اینچنین است: “گروه ضربتی که به نام عملیات پنجه عقاب از سوی جیمی کارتر رئیس جمهور وقت برای آزادی گروگان‌های آمریکایی عازم ایران شده بودند در طبس گرفتار طوفان شن شدند. این افراد حدود صد نفر و مجهز به وسایل مختلف از جمله؛ طناب و نردبان‌های تاشو بودند. آنها برنامه‌ریزی کرده بودند که از کویر وارد ایران شوند، سپس از بیراهه به ورامین رفته و از آنجا با کامیون وارد تهران شوند و با عملیات خاص ضد گروگان‌گیری گروگان‌ها را از ایران خارج کنند. این عملیات با دقت و هزینه بالا انجام شد و ستادهای هدایت‌کننده از چند نقطه و با مهارت عملیات را هدایت کردند.”
بعد از اینکه گزارش خدمت امام داده شد و شرح ماوقع به ایشان ارائه گردید ایشان خیلی آرام و متین و کاملاً با وقار همیشگی خود فرمودند: «عجب، این آقایان می‌خواستند این‌طور ایران را فتح کنند! حال که آنها قصد دارند گروگان‌ها را بگیرند، پس در سراسر ایران پخش کنید که آنها برای بار دوم تصمیم گرفتند حمله کنند همه ایران را بگیرند.» ما نیز به دستور امام و به کمک بچه‌های اطلاعات، آنها را در مشهد و تبریز و اصفهان و شهرهای مختلف پخش کردیم.”
چه کسی دستور تیراندازی به بالگردها را صادر کرد؟
به دنبال شکست عملیات پنجه عقاب دو فانتوم اف-۴ نیروی هوایی ایران، هلیکوپترهای آمریکایی رها شده بر روی زمین را هدف حمله قرار می‌دهند که به تخریب بیشتر آنها می‌انجامد.
همین موضوع، نظریه توطئه مشهوری را در ایران کلید می‌زند که حکایت دارد عناصر نفوذی آمریکا در ارتش، به دستور ابوالحسن بنی صدر هلیکوپترهای آمریکایی را نابود کرده‌اند تا مدارک موجود در آنها به دست نیروهای انقلابی نیفتند.
اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ خود می‌نویسد: “پرونده کامل حمله آمریکا به طبس را که آورده بودند، مطالعه کردم… به نظر می‌رسد در رده‌های بالا در ستاد ارتش و نیروی هوایی کسانی با آمریکا همراه بوده‌اند. من‌جمله سرتیپ باقری، فرمانده آن روز نیروی هوایی و تیمسار شادمهر رئیس ستاد آن زمان، اعمال مشکوکی انجام داده‌اند.” او اعمال مشکوک منتسب به این دو فرمانده را “دستور تخریب هلیکوپترهای آمریکایی مانده در طبس” و همچنین “جمع کردن ضد هوایی‌های فرودگاه تهران” می داند.
مطالب مرتبط…
پیمان صلح اسرائیل و مصر معروف به ” پیمان کمپ دیوید” امضا شد
اشغال سفارت ایران در برلین شرقی
سرتیپ شهرام رستمی که بعد از پایان جنگ ایران و عراق مدتی به ریاست ستاد ارتش هم رسید، روایت متفاوتی از ماجرای نابودی هلیکوپترهای آمریکایی دارد؛ سرتیپ رستمی در مصاحبه ای با حسین دهباشی در برنامه اینترنتی “خشت خام” در ۲۴ مهر ۹۶ می گوید قبل از شلیک جنگنده های اف-۴ به هلیکوپترها، او با اف-۱۴ خود به منطقه اعزام می شود و از برج رادار تهران دستور می دهند که هلیکوپترها را با تیربار بزند. شهرام رستمی می گوید به برج مراقبت پاسخ می دهد اف-۱۴ (که برای حمله به هدف های زمینی طراحش نشده) امکان این کار را ندارد، ولی برج بر مبنای دستوری که از ستاد ارتش آمده بوده دستور خود را تکرار می کند.
به گفته آقای رستمی، اما به فاصله کمی از صدور دستور برج رادار، ابوالحسن بنی صدر که با یک هواپیمای فالکون در آسمان طبس بوده فرمان می دهد که “منطقه را نزنید”. او می افزاید: “من این را شهادت می دهم در هر جا. آقای بنی صدر گفتند نزنید”. سرتیپ رستمی ادامه می دهد: “من از برج پرسیدم که رئیس جمهور می گوید نزنید، شما می گوید بزنید، بالاخره این را برای ما روشن کنید که باید چه کار کنیم. برج هم رفت دنبال سلسله مراتب که جواب را پیدا کند و بدهد… گفتیم ولش کنیم و حالا که اقای بنی صدر هم گفته نزنیم، ما هم… برگشتیم.”
بعد از ماجرای طبس و شکست عملیات پنجه عقاب، افزایش سوء ظن به فرماندهان نیروهای هوایی و ستاد ارتش، به تدریج به حذف هر دو از سمت‌های خود می‌انجامد.
در نخستین قدم، در ۱۳ خرداد ۱۳۵۹، سرلشکر بهمن باقری فرمانده وقت نیروی هوایی ناچار به استعفا می شود، هرچند ابوالحسن بنی صدر او را پس از کناره گیری به سرپرستی سازمان هواپیمایی کشوری منصوب می کند.
حدود دو هفته بعد، نوبت به سرلشکر محمدهادی شادمهر رئیس وقت ستاد ارتش می رسد که در ۲۹ خرداد، با حکم رئیس جمهور برکنار می شود. پس از بهمن باقری و محمدهادی شادمهر، به ترتیب سرهنگ جواد فکوری و سرتیپ ولی الله فلاحی به ریاست نیروی هوایی و ستاد ارتش می رسند.
محل حادثه طبس در ۲۴۰ کیلومتری یزد، ۵۰۸ کیلومتری اصفهان و ۸۰۸ کیلومتری تهران واقع شده است.
