فهرست مطالب
اعتراضات میدان تیان آن من، تظاهراتی به رهبری دانشجویان بود که خواستار دموکراسی، آزادی بیان و مطبوعات آزاد و از همه مهم‌تر کناره‌گیری دنگشیائوپینگ از قدرت در چین بودند.
می 1989 میلادی مصادف با اردیبهشت 1368، تظاهرات میدان تیان آن من، تظاهراتی به رهبری دانشجویان بود که خواستار دموکراسی، آزادی بیان و مطبوعات آزاد و از همه مهم‌تر کناره‌گیری دنگ شیائوپینگ از قدرت در چین بودند.
جهان در روزی که گذشت؛
به گزارش ره آورد نیوز، تظاهرکنندگانی که روز چهارشنبه پکن را تصرف کردند، با شعارها و نمادهای کنایه آمیز، انتقاد عمومی بی‌سابقه‌ای را به رهبر ارشد دنگ شیائوپینگ وارد کردند و به صراحت گفتند که احساس می‌کنند او برای اداره کشور خیلی پیر است.
اگرچه بسیاری از تظاهرکنندگان از پیشگامی دنگ شیائوپینگ در اصلاحات اقتصادی که استانداردهای زندگی بیشتر چینی ها را بالا برد، قدردانی کردند، اما گفتند زمان آن رسیده که او کناره گیری کند و به رهبران جوان‌تر اجازه دهد تا این راه را ادامه دهند.
اما همان اصلاحات که در سال 1978 میلادی راه اندازی شد، در سال های اخیر به شدت خدشه دار شده است زیرا شهروندان چینی با تورم فزاینده، نرخ بالای جرم و جنایت و فساد گسترده رسمی مواجه شده‌اند.
هو یائوبانگ
زمینه های اعتراض در میدان تیان‌آن‌من
معترضان طرفدار دموکراسی که اکثراً دانشجویان بودند، در ابتدا پس از مرگ هو یائوبانگ از پکن به سمت میدان تیان‌آن من راهپیمایی کردند. هو یائوبانگ، رهبر سابق حزب کمونیست، برای ایجاد اصلاحات دموکراتیک در چین تلاش کرده بود. در سوگ هو، دانشجویان خواستار یک حکومت بازتر و دموکراتیک شدند. در نهایت هزاران نفر به دانشجویان در میدان تیان‌آن‌من پیوستند و تعداد اعتراض‌ها تا اواسط ماه مه به ده‌ها هزار نفر افزایش یافت.
موضوع اصلی اعتراضات، ناامیدی از محدودیت‌های آزادی سیاسی در کشور – با توجه به شکل حکومت تک حزبی آن، با حاکمیت حزب کمونیست – و مشکلات اقتصادی مداوم بود.
اگرچه دولت چین تعدادی اصلاحات را در دهه 1980 میلادی ایجاد کرده بود که شکل محدودی از سرمایه‌داری را در این کشور ایجاد کرد، چینی‌های فقیر و طبقه کارگر همچنان با چالش‌های مهمی از جمله کمبود شغل و افزایش فقر روبرو بودند.
مطالب مرتبط…
آیا سقوط اتحاد جماهیر شوروی اجتناب‌ناپذیر بود؟
سوسیالیسم و کمونیسم چه تفاوتی باهم دارند؟
دانشجویان همچنین استدلال کردند که سیستم آموزشی چین به اندازه کافی آنها را برای یک سیستم اقتصادی با عناصر سرمایه‌داری بازار آزاد آماده نکرده است. برخی از رهبران دولت چین با معترضان همدردی می‌کردند، در حالی که برخی دیگر آنها را یک تهدید سیاسی می‌دانستند.
ژائو زیانگ سمت راست و دنگ شیائوپینگ سمت چپ
به نظر می رسید حزب کمونیست تصمیم دارد با اعتراضات برخورد نرم کند. کشاکش‌هایی بین سربازان و دانشجویان وجود داشت اما در مجموع همه چیز آرام بود؛ البته این قبل از شروع طوفان بود.
در حزب کنونیست چین بر سر نوع برخورد با اعتراضات بین دو نفر اختلاف نظر وجود داشت، ژائو زیانگ رئیس حزب کمونیست که اعتقاد داشت باید با معترضان برخورد دوستانه شود اما دنگ شیائوپینگ رهبر حزب کمونیست و شاخص ترین چهره‌ی چین از ابتدا به شدت با اعتراضات مخالف و معتقد بود اعتراضات به بی ثباتی چین می‌انجامد و به مسیر اصلاحات چین ضربه وارد می‌کند. پس همه منتظر بودند ببینند چه زمانی کاسه‌ی صبر دنگ شیائوپینگ لبریز می‌شود؛ و آن روز فرا رسید.
در چین حکومت نظامی اعلام شد
در 13 می، تعدادی از دانشجویان معترض دست به اعتصاب غذا زدند که الهام بخش دیگر اعتصابات و اعتراضات مشابه در سراسر چین بود. با رشد جنبش، دولت چین به‌طور فزاینده‌ای از اعتراض‌ها ناراحت شد، به‌ویژه که این اعتراض‌ها سفر میخائیل گورباچف، نخست‌وزیر اتحاد جماهیر شوروی را در 15 مه مختل کرد. مراسم استقبال از گورباچف که ابتدا برای میدان تیان آن من برنامه‌ریزی شده بود، در فرودگاه برگزار شد.
با این حال، دولت چین احساس کرد که تظاهرات باید محدود شود، در 20 می حکومت نظامی اعلام کرد و 250 هزار سرباز وارد پکن شدند. تا پایان ماه مه بیش از یک میلیون معترض در میدان تیان آن من تجمع کرده بودند. آنها هر روز راهپیمایی برگزار می‌کردند و تصاویری از این رویدادها توسط سازمان‌های رسانه‌ای برای مخاطبان در ایالات متحده آمریکا و اروپا مخابره می‌شد.
قتل عام میدان تیان آن من
در حالی که حضور اولیه ارتش نتوانست اعتراضات میدان تیان آن من را سرکوب کند، مقامات چینی تصمیم گرفتند خشونت خود را نشان دهند. در ساعت 1 بامداد روز 4 ژوئن، سربازان و پلیس چین به میدان تیان آن من یورش بردند و گلوله‌های مستقیم به سمت جمعیت شلیک شد. اگرچه هزاران معترض سعی کردند فرار کنند، دیگران به مقابله پرداختند و سربازان مهاجم را سنگباران کردند و خودروهای نظامی را به آتش کشیدند.
خبرنگاران و دیپلمات‌های غربی در آن روز تخمین زدند که صدها تا هزاران معترض در میدان تیان آن من کشته و بیش از 10 هزار نفر دستگیر شدند.
رهبران سراسر جهان، از جمله گورباچف، اقدام نظامی علیه معترضان را محکوم کردند و کمتر از یک ماه بعد، کنگره ایالات متحده آمریکا با اشاره به نقض حقوق بشر، به اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه چین رای داد.
مرد تانکی میدان تیان آن من
شاید مهمترین تصویری که از این اعتراضات میدان تیان آن من در دنیا مخابره شد، تصویر مردی ناشناسی بود که در 5 ژوئن به تنهایی جلو ستونی از تانک‌های چینی را مسدود می‌کند.
یکی از مشهورترین عکس‌ها از میدان تیان‌آن‌من چین که بسیاری را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده، تصویر مرد جوانی است که در مقابل صف طولانی از تانک‌های حکومت کمونیستی می‌ایستد و مانع از حرکت آنها می‌شود.
این عکس در ۵ ژوئن ۱۹۸۹ میلادی توسط جف وایدنر، عکاس آسوشیتدپرس در نزدیکی میدان تیان‌آن‌من گرفته شده است؛ دقیقا در بامداد سرکوب تیان‌آن‌من. پس از شبی که چینی‌ها یکی از خونین‌ترین سرکوب‌های حکومت کمونیستی را شاهد بودند و زمانی که کمتر کسی جرات ورود به خیابان‌ها را داشت و هنوز تانک‌ها تمام خیابان‌های منتهی به میدان تیان‌آن‌من را مسدود کرده بودند.
در آن لحظه جف وایدنر، عکاس آسوشیتدپرس از بالکن هتل «بیجینگ» نظاره‌گر این صحنه بود.
او اکنون به عنوان «مرد تانکی میدان تیان آن من» شهرت دارد.
تاریخچه میدان تیان آن من
در حالی که وقایع سال 1989 میلادی بر شهرت این میدان افزوده است و همه این میدان را با وقایع آن سال می‌شناسند، این مکان مدت‌ها چهارراه مهم در شهر پکن بوده است.
تیان آن من یا «دروازه صلح بهشتی» نام‌گذاری شده است و ورودی به اصطلاح شهر ممنوعه را نشان می‌دهد.
سلسله چینگ آخرین قدرت سلسله ای بود که بر چین حکومت کرد. این سلسله از اواسط دهه 1600 تا 1912 کشور را اداره می کرد. انقلاب شینهای 1911-1912 منجر به سرنگونی چینگ ها و تأسیس جمهوری چین شد.
با این حال، سال های اولیه جمهوری با آشفتگی سیاسی مشخص شد و این کشور در طول جنگ جهانی دوم تحت حاکمیت ژاپن قرار گرفت. در طول اشغال ژاپن، حدود 20 میلیون چینی کشته شدند. با محو شدن ژاپن در پی جنگ جهانی دوم، چین وارد دوره جنگ داخلی شد.
در پایان جنگ داخلی، در سال 1949، حزب کمونیست کنترل بیشتر سرزمین اصلی چین را به دست آورده بود. آنها جمهوری خلق چین را تحت رهبری رئیس مائو تسه تونگ تأسیس کردند.
جشنی برای گرامیداشت این مناسبت در میدان تیان آن من در 1 اکتبر 1949 برگزار شد. بیش از یک میلیون چینی در آن شرکت کردند. این جشن به عنوان روز ملی شناخته شد و هنوز هم هر ساله در آن تاریخ برگزار می شود.
مائو تسه تونگ، پدر بنیانگذار جمهوری خلق چین، در میدان تیان آن من، در مقبره ای دفن شده است.
سانسور میدان تیان آن من
امروزه تظاهرات و قتل عام میدان تیان آن من در 4 و 5 ژوئن در سراسر جهان طنین انداز می شود.
در سال 1999، آرشیو امنیت ملی ایالات متحده، میدان تیان آن من، 1989 را از طبقه‌بندی امنیتی خارج کرد. این سند شامل پرونده های وزارت خارجه ایالات متحده مربوط به اعتراضات میدان تیان آن من و سرکوب نظامی در میدان تیان آن من چین بود. در سال 2006 بود که یو دونگیو، روزنامه نگاری که به دلیل پرتاب رنگ به تصویر مائو تسه تونگ در میدان تیان آن من در جریان اعتراضات دستگیر شده بود، از زندان آزاد شد. در بیستمین سالگرد کشتار، دولت چین ورود خبرنگاران به میدان تیان آن من را ممنوع کرد و دسترسی به سایت‌های خبری خارجی و رسانه‌های اجتماعی را مسدود.
رویدادهای سال 1989 در میدان تیان آن من نیز در اینترنت تحت کنترل چین به شدت سانسور شده است. بر اساس نظرسنجی منتشر شده در سال 2019 توسط دانشگاه تورنتو و دانشگاه هنگ کنگ، بیش از 3200 کلمه ارجاع به کشتار سانسور شده است.
