فهرست مطالب
تساهل سیاسی و توسعه سیاسی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ اینگونه که جامعه و حکومتی را می‌توان به لحاظ سیاسی توسعه یافته تلقی کرد که بیشترین تساهل سیاسی را نسبت به مخالفان خود داشته باشد.
اصولاً ثبات حکومت‌های دموکراتیک در وجود اپوزیسیون قوی تعریف می‌شود.
به گزارش ره آورد نیوز، در این دوره‌ی تاریخی کمتر دولتی پیدا می‌شود که خود را یکسره دشمن تساهل قلمداد کند، هرچند عدم تساهل خود را بر اساس مواضع ایدئولوژیک خاصی توجیع کرده و بر این اعتقاد هست که عدم تساهل باعث جلوگیری از بدعت و یا انحراف و یا حفظ اصول اجتماع می‌شود.
تاریخچه تساهل سیاسی
تساهل در غرب اولین بار در زمینه‌ی مذهب پدید آمد.
مسیحیت خود در امپراتوری روم مورد عدم تساهل قرار گرفت چون نظم اخلاقی جامعه روم که پرستش خدایان بود را با چالش روبه رو کرده بود.
بعدها و بعد از اینکه مسیحیت و کلیسا سکان دار اداره‌ی جامعه شد خود نیز نامتساهل شد تا جایی که تا اواخر قرون وسطی عدم تساهل به اصل حاکم بر کلیسا تبدیل شد.
ره آورد نیوز را در اینستاگرام دنبال کنید؛ روی نوشته کلیک کنید…
از دیدگاه کلیسا رها کردن مخالفان در حین ارتکاب گناه ظلم بدیشان تلقی شده. بنابراین سرکوب موجب رهایی آنها از عذاب ابدی می‌شود.
ریشه اندیشه تساهل در غرب را باید در تحولات جنبش اصلاح دین و نزاع کلیسا و دولت جستجو کرد.
در واقع جمله‌ی “صمیمانه اعتقاد داشتن مهمترین مساله حیات فرد بود” زمینه تساهل را فراهم ساخت زیرا تحمیل عقاید موجب تظاهر و ریاکاری می‌شد و این خود نقض غرض(ریا بدتر از بی ایمانی) بود.
تساهل سیاسی: موضوع، حدود و میزان تساهل سیاسی
تساهل در لغت به معنای آسان گیری است؛ به این معنی که، آنچه را که اصولاً قبول نداریم، بپذیریم.
دکتر حسین بشیریه در کتاب عقل در سیاست می‌نویسد: “در تصاهل باید میل به مخالفت وجود داشته باشد اما سرکوب شود”
حالا باید به دنبال پاسخ به این پرسش بود که چه مرجعی بر تساهل سیاسی، حدود و یا میزان تعیین خواهد کرد.
در پاسخ باید گفت، این دولت‌ها هستند که حدود و میزان تساهل را تعیین می‌کنند، بنابراین موضوع اصلی تساهل دولت‌ها هستند.
معیار و ملاک عمل تساهل و یا نگرشی متساهلانه خودداری از اعمال امیال شخصی است.
از دیدگاه اخلاقی تساهل به معنی آمادگی برای تجدید نظر در اهداف در سایه وسایلی است که فرد باید برای رسیدن به آن اهداف به کار گیرد.
نکته ی اساسی در خصوص تساهل این است که اصولاً تساهل از موضع قدرت صورت می‌گیرد؛ به بیان دیگر، عامل تساهل قدرت سرکوب دارد اما سرکوب نمی‌کند.
انواع تساهل بر حسب موضوع
- تساهل عقیدتی: تساهل نسبت به وجود یا بیان و یا تبلیغ عقایدی مخالف با عقاید عامل تساهل
- تساهل سازمانی: شناسایی حق گردهمآیی صاحبان عقاید مخالف عقاید عامل تساهل
- تساهل هویتی: اعمال تساهل نسبت به ویژگی‌هایی که اختیاری نیست مانند، ملیت، نژاد، طبقه، فرهنگ
- تساهل رفتاری: تساهل نسبت به شیوه لباس پوشیدن یا روابط اجتماعی
ویژگی‌های شخصیت نامتساهل از نگاه تئودور آدورنو
فرد نامتساهل از نگاه تئودور آدورنو، “عمیقاً ناامن و مضطرب است، دیگران را بخاطر بدبختی‌های خود سرزنش می‌کند، با پدر و مادر خود رابطه‌ای مبهم دارد، در نتیجه احساس ضعف و ناامنی می‌کند، جاه طلب می‌شود و مطیع بالادستان و و سرکوبگر زیردستان است.”
توسعه سیاسی و پیش نیازهای آن
مشارکت و رقابت گروه های سیاسی در زندگی سیاسی، هدف توسعه سیاسی است.
پیش نیازهای توسعه سیاسی
1. سازمان یابی و آزادی نیروها و گروه های اجتماعی در مشارکت و رقابت سیاسی
3. وجود مکانیسم های حل منازعه نهادمند در درون ساختار سیاسی
4. خشونت زدایی از زندگی سیاسی
5. مشروعیت چارچوب های نهادی و قانونی برای رقابت و سازش سیاسی و جز آن
از مهمترین مولفه‌هایی که یک نظام سیاسی باید در فرایند توسعه سیاسی به آن احترام بگذارد نوعی پلورالیسم سیاسی است تا بتوان نظام سیاسی را نظام سیاسی توسعه یافته قلمداد کرد.
گام اول در پلورالیسم سیاسی نیز تکثر و تنوع منابع قدرت است.
بنابراین به رسمیت شناختن مخالف از سوی نظام سیاسی در نظام‌های پلورالیستی به یک اصل بدل شده است که این خود مستلزم نوعی تساهل در برخورد با مخالف را ایجاب می‌کند.
تساهل و عدم توسعه یافتگی سیاسی در ایران
فرض وجود توطئه‌های بزرگ به طور طبیعی به این باور منتهی شد که توطئه‌گران در همه جا حضور داشتند.
پیامد این امر برای تحقق پلورالیسم سیاسی در ایران دشوار بود.
در همین ارتباط و طبق همین چهارچوب، شکل‌گیری و فعالیت ائتلاف‌های سیاسی دشوار بود و انجام آن در موارد نادر می‌توانست به سرعت با دیوارهای خطرناک بی‌اعتمادی متقابل، بدگمانی گسترده و ناکامی روبه‌رو شود.
بیشتر بخوانید…
پایان دوره تاریخی قرون وسطی چه زمانی بود؟
تفاوت دیدگاه‌ها نمی‌توانست مورد پذیرش قرار گیرد؛ و برای رهبران بسیار آسان بود که مخالفان را به عنوان عوامل خارجی از سازمان اخراج نمایند.
بعلاوه این رژیم‌ها برای حذف و نابودی مخالفان می‌توانستند آنان را به آسانی به بالاترین جنایات سیاسی متهم نمایند که در واقع خیانت، جاسوسی و براندازی خارجی بود.
تساهل سیاسی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
در جای جای قانون اساسی ایران در خصوص تساهل صحبت به میان آمده است که در ذیل به آنها اشاره می‌کنیم.
اصل نوزدهم قانون اساسی
مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخور دارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.
اصل بیستم قانون اساسی
همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، حقوق سیاسی، حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.
اصل بیست و دوم قانون اساسی
حیثیت ، جان ، حقوق ، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.
اصل بیست و سوم قانون اساسی
تفتیش عقاید ممنوع است و کسی را نمی توان به صرف داشتن عقیده ای مورد تعرض و مواخذه قرار داد.
اصل بیست و چهارم قانون اساسی
نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آنکه مخل به مبانی اسلامی یا حقوق عمومی باشد.
اصل بیست و ششم قانون اساسی
احزاب، جمعیت ها، انجمن های سیاسی و صنفی و انجمن های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده آزادند، مشروط به اینکه اصول استقلال ، آزادی ، وحدت ملی ، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچ کس را نمی توان از شرکت در آنها منع کرد یابه شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.
اصل بیست و هفتم قانون اساسی
تشکیل اجتماعات و راه پیمایی ها، بدون حمل سلاح ، به شرط آنکه مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است.
اصل سی و دوم قانون اساسی
هیچ کس را نمی توان دستگیر کرد مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می کند. در صورت بازداشت ، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتباً به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت بیست و چهار ساعت پرونده مقدماتی به مراجع صالحه قضائی ارسال و مقدمات محاکمه، در اسرع وقت فراهم گردد.
اصل سی و هفتم قانون اساسی
اصل، برائت است و هیچ کس از نظرقانون مجرم شناخته نمی شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.
اصل سی و نهم قانون اساسی
هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت ، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است.
