فهرست مطالب
خرداد 1366 شمسی در چنین روزی، حزب جمهوری اسلامی با توجه به اختلافات درونی با درخواست اعظا و موافقت آیت الله خمینی منحل شد.
جهان در روزی که گذشت؛
به گزارش ره آوردنیوز، این حزب، حدود دو هفته پس از پیروزی انقلاب سال 1357 اعلام موجودیت کرد و با اشاره آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی در خرداد ماه 1366 منحل شد.
پنج روحانی انقلابی، محمد جواد باهنر، محمد بهشتی، سید علی خامنه ای، عبدالکریم موسوی اردبیلی و اکبر هاشمی رفسنجانی مؤسسان این حزب بودند.
پنج تن یادشده به همراه حسن آیت، اسدالله بادامچیان، عبدالله جاسبی، میرحسین موسوی، حبیب الله عسکراولادی مسلمان، سید محمود کاشانی (فرزند آیت الله ابوالقاسم کاشانی)، مهدی عراقی و علی درخشان از اعضای شورای مرکزی اولیه این حزب بودند.
ره آورد نیوز را در اینستاگرام دنبال کنید؛ روی نوشته کلیک کنید…
آیت الله خمینی نام نظام جدید را «جمهوری اسلامی ایران» نه یک کلمه بیشتر نه یک کلمه کمتر گذاشته بود و آیت الله بهشتی نام حزب تازه تاسیس را «حزب جمهوری اسلامی» گذاشت.
آن زمان مخالفان این حزب می‌گفتند نام آن به گونه‌ای انتخاب شده که مخالفت با آن، مخالفت با کل نظام تلقی شود.
در آن دوره تقریبا همه گروه‌های حاضر در انقلاب اسلامی دارای حزب و تشکیلات مشخصی بودند به جز روحانیون نزدیک به آیت‌الله خمینی.
ایده تشکیل حزبی مشابه حزب جمهوری اسلامی حتی در آخرین سال حکومت پهلوی هم به ذهن بهشتی رسیده بود، اما روند پُرشتاب تحولات و پیروزی بسیار زود هنگام انقلاب اسلامی باعث شد ایده تشکیل حزب تا بهمن ۱۳۵۷ به تاخیر بیفتد.
مطالب مرتبط…
محسن رنانی: سرمایه اجتماعی حاکمیت در ایران تمام شده است
اصلاح‌طلبان علیه حمله روسیه به اوکراین
دولت در سایه، این‌بار از سوی اصلاح‌طلبان!
این حزب، مهم ترین تشکل مسلمانان انقلابی هوادار روحانیت در برابر دیگر تشکل های سیاسی مانند نهضت آزادی ایران، حزب توده و گروه‌های چپگرا یا ملی گرا در دهه‌نخست جمهوری اسلامی است.
مرتضی نبوی، وزیر اسبق پست و تلگراف و تلفن و از اعضای حزب جمهوری اسلامی در مصاحبه ای گفته است:”مردم به دلیل نام حزب ابتدا تصور می کردند که هر کس به جمهوری اسلامی اعتقاد دارد، باید عضو حزب باشد و به همین دلیل استقبال خوبی از عضویت در حزب می کردند و تعداد زیادی آمدند و ثبت نام کردند. در این میان از طرفداران همه گروه‌ها بودند؛ از مجاهدین خلق گرفته تا گرایش‌های دیگر.”
کادر اولیه حزب جمهوری اسلامی همگی از چهره‌های نزدیک به آیت‌الله خمینی بودند. افرادی که تمامی آن‌ها بعد‌ها به بالاترین مناصب سیاسی و قضایی در جمهوری اسلامی رسیدند. محمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی خامنه‌ای و محمد جواد باهنر بودند. پنج تن یادشده به همراه سید حسن آیت، اسدالله بادامچیان، عبدالله جاسبی، میرحسین موسوی، مهدی کروبی، حبیب‌الله عسگراولادی، سید محمود کاشانی (فرزند آیت‌الله ابوالقاسم کاشانی)، مهدی عراقی و علی درخشان از اعضای شورای مرکزی اولیهٔ این حزب بودند.
این حزب با تمام این فراز و فرود‌ها خیلی زود و قبل از فوت بنیانگذار انقلاب منحل شد.
مهمترین دلیل انحلال این حزب را اختلافات اقتصادی میان جناح راست و چپ آن که حالا دولت و مجلس را هم در اختیار داشتند می‌دانند.
از طرف دیگر فقدان مغز متفکر این تشکل که قدرت فراوانی در هماهنگی و زدودن اختلافات داشت یعنی آیت‌الله بهشتی باعث گسترده شدن اختلافات شد که همین مسئله در نهایت باعث شد حزب جمهوری اسلامی منحل شود.
از طرف دیگر یکی از دلایل انحلال حزب را هم می‌توان از بین رفتن کارکرد این نهاد در جامعه عنوان کرد.
از مهمترین دلایل انحلال این حزب می توان به زوال دشمن مشترک که جریان‌های چپگرا یا ملی گرا بودند، همچنین دستیابی رهبران این حزب به قدرت در ساختار سیاسی، برشمرد.
گفتنی است، میراث این حزب در گروه‌های سیاسی منشعب از آن تا امروز حفظ شده است.
پی نوشت:
رویداد24
بی بی سی
