فهرست مطالب
می 1949 میلادی مصادف با اردیبهشت 1328، اتحاد جماهیر شوروی محاصره 11 ماهه خود را علیه برلین غربی لغو کرد، و به اولین بحران دوران جنگ سرد پایان داد.
جهان در روزی که گذشت؛
به گزارش ره آورد نیوز، محاصره برلین تلاشی بود در سال 1948 میلادی توسط اتحاد جماهیر شوروی برای محدود کردن توانایی ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه برای سفر به بخش‌هایی از برلین، که در آلمان شرقی تحت اشغال روسیه قرار داشت.
در ژوئن 1948، تنش‌های تمام عیار بین اتحاد جماهیر شوروی و متحدان سابق آن در جنگ جهانی دوم، به یک بحران تمام عیار در شهر برلین منجر شد.
شوروی که از سیاست جدید ایالات متحده آمریکا برای کمک‌های اقتصادی به آلمان و دیگر کشورهای اروپایی در حال مبارزه و همچنین تلاش های متفقین غربی برای معرفی واحد پولی واحد به مناطقی که در آلمان و برلین اشغال کرده بودند، نگران شده بود، تمام راه آهن، جاده ها و کانال ها را مسدود کرد.
ره آورد نیوز را در اینستاگرام دنبال کنید؛ روی نوشته کلیک کنید…
سرانجام، قدرت‌های غربی یک حمل‌ونقل هوایی ایجاد کردند که تقریباً یک سال طول کشید و تدارکات و کمک‌های حیاتی را به برلین غربی رساندند.
محاصره برلین و پاسخ متفقین در قالب هواپیمای برلین، نشان دهنده اولین درگیری بزرگ جنگ سرد بود.
سوالی که در این یادداشت به دنبال پاسخ به آن هستیم این است که، ماجرای محاصره برلین از سوی اتحاد جماهیر شوروی چه بود؟
آلمان پس از جنگ جهانی دوم
در پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و اتحاد جماهیر شوروی آلمان شکست خورده را به چهار منطقه اشغالی تقسیم کردند، همانطور که در کنفرانس یالتا در فوریه 1945 مشخص شد و در اواخر همان سال در پوتسدام رسمیت یافت.
برلین، اگرچه در داخل منطقه تحت اشغال شوروی قرار داشت، بخش غربی شهر در دست متفقین و شرق تحت کنترل شوروی بود.
اما اگر برنامه‌های اتحاد جماهیر شوروی و متحدان غربی‌اش در زمان جنگ جهانی دوم همسو بود، به‌زودی به‌ویژه در مورد آینده آلمان اختلافات پدیدار شد.
اتحاد جماهیر شوروی به رهبری ژوزف استالین می‌خواست آلمان را از نظر اقتصادی مجازات و این کشور را مجبور به پرداخت غرامت جنگی و کمک به فناوری صنعتی خود برای کمک به احیای شوروی پس از جنگ کند.
مطالب مرتبط…
نقش بی‌بدلیل وینستون چرچیل در جنگ جهانی دوم
چرا آلمان در جنگ جهانی دوم دوبار تسلیم شد؟
از سوی دیگر، متفقین بهبود اقتصادی آلمان را برای حفظ آن به عنوان یک حائل دموکراتیک در برابر گسترش کمونیسم از اروپای شرقی، که استالین نفوذ شوروی را بر آن تحکیم کرده بود، حیاتی می‌دیدند.
دکترین ترومن و طرح مارشال
در مارس 1947 میلادی، پس از آغاز شورش‌های کمونیستی در یونان و ترکیه، رئیس‌جمهور ایالات متحده، هری اس. ترومن، در سخنرانی در کنگره آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده از این پس «از مردم آزاد که در برابر تلاش برای انقیاد توسط اقلیت‌های مسلح یا فشارهای خارجی مقاومت می‌کنند، حمایت خواهد کرد».
این سیاست که به دکترین ترومن معروف شد، دوران جدیدی از تعامل جهانی را برای ایالات متحده به وجود آورد و به شکاف فزاینده بین دموکراسی‌های غربی و اتحاد جماهیر شوروی کمک کرد.
در ژوئن همان سال، جورج سی مارشال، وزیر امور خارجه ایالات متحده، برنامه بازیابی اروپا را اعلام کرد که به طرح مارشال معروف است.
این توسعه اقتصادی دکترین ترومن با هدف کمک به آلمان و دیگر کشورهای اروپایی پس از ویرانی‌های جنگ جهانی دوم برنامه‌ریزی شده بود. البته هدف غایی این طرح جلوگیری از غلتیدن کشورهای اروپایی به دل کمونیسم بود.
طرح مارشال که در آوریل 1948 اجرا شد، مستقیماً با دیدگاه استالین از جهان پس از جنگ مخالفت کرد. استالین امیدوار بود که ایالات متحده به طور کامل از اروپا خارج شود و اتحاد جماهیر شوروی به عنوان نفوذ غالب در منطقه باقی بماند.
تصمیم شوروی برای محاصره برلین
در نیمه اول سال 1948، نمایندگان ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه در لندن گرد هم آمدند تا در مورد آینده آلمان گفتگو کنند.
هدف نهایی این گفتگو این بود که یک ایالت واحد و یکپارچه آلمان غربی که مناطق تحت اشغال ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه با محوریت برلین را در بر می‌گرفت.
هنگامی که شوروی از این برنامه ها در مارس 1948 مطلع شد، از شورای کنترل متفقین که در پایان جنگ برای هماهنگ کردن سیاست اشغال بین مناطق تشکیل جلسه داده بود، خارج شد.
در ژوئن، مقامات ایالات متحده و بریتانیا بدون اطلاع همتایان شوروی خود، واحد پول جدید آلمان را معرفی کردند.
اتحاد جماهیر شوروی با تلقی این موضوع به عنوان نقض قراردادهای پس از جنگ، فورا واحد پولی خود به نام اوستمارک را در برلین و آلمان شرقی صادر کرد.
در همان روز – 24 ژوئن 1948 – اتحاد جماهیر شوروی تمام راه‌ها، راه‌آهن و کانال‌های دسترسی به مناطق تحت اشغال متفقین برلین را مسدود کردند و اعلام کردند که اداره چهارجانبه شهر به پایان رسیده است.
تأثیر پایدار محاصره برلین و واکنش متفقین
شوروی با محاصره برلین، حدود 2.5 میلیون غیرنظامی را در سه بخش غربی برلین از دسترسی به برق و همچنین غذا، زغال سنگ و سایر منابع حیاتی محروم کرد.
اگرچه تعداد ارتش سرخ از نیروهای نظامی متفقین در برلین و اطراف آن بسیار بیشتر بود، طبق توافق نامه های کتبی با اتحاد جماهیر شوروی از سال 1945، ایالات متحده و بریتانیا کنترل سه کریدور هوایی 20 مایلی از آلمان غربی به برلین غربی را حفظ کردند.
در آغاز 26 ژوئن 1948، دو روز پس از اعلام محاصره برلین، هواپیماهای آمریکایی و بریتانیایی بزرگترین عملیات امداد هوایی در تاریخ را انجام دادند و حدود 2.3 میلیون تن تجهیزات را با بیش از 270 هزار پرواز در مدت 11 ماه به برلین غربی منتقل کردند.
در حالی که استالین امیدوار بود محاصره برلین متفقین را مجبور به دست کشیدن از تلاش های خود برای ایجاد یک کشور آلمان غربی کند، موفقیت هواپیمای برلین تأیید کرد که چنین امیدهایی بیهوده است.
در ماه مه 1949، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی محاصره برلین را لغو کرد، برلین به دو بخش شرقی/غربی تقسیم شد و جنگ سرد آغاز شد.
